Een ding is zeker: 2025 wordt een jaar van onzekerheid 9 streven naar een Nixon Reverse, waarbij de VS toenadering zoeken tot Rusland om China te isoleren. Logistiek De afgelopen jaren hebben we gezien hoe kwetsbaar internationale productieketens zijn. Tijdens Corona was de productie ontregeld. Post-Corona de hele containervaart. Zelfs relatief kleine oorzaken kunnen grote gevolgen hebben. Denk alleen maar aan het containerschip Evergiven dat in 2022 vast kwam te zitten in het Suezkanaal. En dat duurde uiteindelijk maar zes dagen. Dat brengt mij op de kwestie Panama. Trump claimt dat het belangrijke Panamakanaal onder Chinese controle staat (wat niet zo is) en dat het daarom in Amerikaanse handen moet komen. Het is volstrekt onduidelijk hoe serieus we deze woorden moeten nemen, maar één ding weten we wel: als er gedoe ontstaat rond deze waterweg kan dat gevolgen hebben voor het intercontinentale zeetransport die verder reiken dan het Panamakanaal zelf. Of het allemaal nog niet genoeg is verscheen in januari het Global Risk Report 2025, waar op basis van interviews met negenhonderd experts, beleidsmakers en industrie- leiders mondiale risico’s worden geïnventariseerd. Normaal lijken deze jaarlijkse rapporten van het World Economic Forum nogal op elkaar, maar dit jaar was er iets bijzonders te lezen: een op de vier respondenten houdt rekening met een militair conflict tussen staten (23% om precies te zijn). Daarmee staat oorlog op plek drie van mondiale risico’s voor 2025, na mis-/desinformatie en weersextremen. Nou beschikken al die experts net zo min als u en ik over een glazen bol, maar opvallend is het wel, want in voorgaande edities stond interstatelijke oorlog heel laag op de lijst van potentiële risico’s. Reshoring Naarmate er meer handelsbelemmeringen worden opgeworpen en onzekerheid over de betrouwbaarheid van productieketens toenemen, zal ook de discussie over reshoring weer aanzwellen. Ik ben daar altijd sceptisch over geweest, want daar zijn enorme investeringen mee gemoeid en bovendien: wie zouden er in al die fabrieken moeten werken? Uiteindelijk hebben we liever iemand aan het bed in de zorg of voor de klas van onze kinderen dan dat iemand hier aan de lopende band iPhones in elkaar gaat schroeven. Voor strategische sectoren is het anders; daar worden andere afwegingen gemaakt die ook iets mogen kosten. Maar het dreigende failliet van Northvolt, de batterijenfabriek die de Europese auto-industrie onafhankelijk moest maken van China, toont aan dat het allemaal nog niet zo makkelijk is. Ik verwacht dat ondernemingen eerder naar minder ingrijpende oplossingen zullen kijken, zoals voorraadvorming en diversificatie van activiteiten en leveranciers. Kijk naar de Japanse drankengigant Suntory, die een voorraad Amerikaanse whiskey in Europa opslaat voor het geval er een handelsoorlog met de VS uitbreekt. En Huawei dat voor ieder onderdeel dat zij in zijn apparaten gebruikt tenminste twee leveranciers op verschillende continenten heeft. Een mooi voorbeeld vind ik ook Victorinox, de Zwitserse fabrikant van zakmessen, dat voor een jaar staal op voorraad heeft liggen. Dat kost geld en dat kun je eigenlijk alleen doen als je producten met een grote toegevoegde waarde maakt. Je zou zeggen dat iedereen ondertussen wel een zakmes heeft, maar Victorinox komt steeds met kleine innovaties die inspelen op de tijdsgeest, zoals een zakmes zonder mes, dat je daarom ook in een vliegtuig mag meenemen. Wat moeten ondernemers doen met zoveel onzekerheid in het vooruitzicht? Wat ik iedereen aanraadt, is één keer per jaar eens een benen-op-tafelsessie houden. Dat kan met de raad van bestuur zijn, het managementteam, met sleutelfiguren in en rond uw organisatie of gewoon met een vriend of buurman wiens kennis en inzicht u hoog acht. Zet een fles Suntory whiskey op tafel en stel de volgende vragen: wat kan er komend jaar gebeuren wat mijn bedrijfsvoering kan treffen, zijn we daarop voorbereid en wat zou ik kunnen doen om de gevolgen beter aan te kunnen? Vaak zullen de resultaten voorspelbaar zijn en dan is het toch goed dat u er bij stilstaat zodat u in ieder geval een bewuste keuze maakt. Soms zullen er verrassend creatieve ideeën uit voortkomen. En misschien ziet u wel risico’s, maar neemt u die voor lief en doet niets. Ook dat is een uitkomst. Maar besef in ieder geval dat het een turbulent jaar wordt en dat het onmogelijk is te voorspellen welke sectoren erdoor worden getroffen. Zoals een Chinees gezegde luidt: als de olifanten bewegen, wordt het gras vertrapt. Fred Sengers is onafhankelijk publicist, spreker en onderzoeker Modern China. 47 2025 - nummer 1 - promzvak.nl
RkJQdWJsaXNoZXIy NDcxNDY5