8 Investeringen zijn niet footloose Haico Ebbers, hoogleraar internationale economie aan Nyenrode Business Universiteit, ziet die trend voorlopig nog niet keren: “Als ik naar de statistieken kijk zie ik momenteel meer investeringen in de supply chain in China dan dat er wordt weggehaald naar hier. Ik ken de verhalen natuurlijk ook, over bedrijven die flexibel willen zijn en klagen over gestegen kosten, maar vooralsnog geven de data wat anders aan dan wat je anekdotisch hoort.” Ebbers onderscheid vier motieven van bedrijven om naar het buitenland te gaan: de aanwezigheid van een afzetmarkt, kosten, een strategisch merkmotief en de aanwezigheid of nabijheid van grondstoffen. Ebbers: “Veel bedrijven zijn ooit naar China gegaan vanwege de lage kosten, maar zitten er inmiddels ook vanwege een marktmotief. Denk aan Apple of VW, die een groot deel van hun productie in China verkopen. Die investeringen zijn niet zo footloose als wel wordt verondersteld.” Globalisering groeit minder sterk Daar sluit Peter van Bergeijk, hoogleraar internationale economische betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam zich bij aan, maar maakt wel een belangrijke kanttekening: “In mijn boek Deglobalization 2.0 beschrijf ik hoe de voortdurende opwaartse trend van globalisering is omgeslagen in een langdurige neerwaartse trend in de openheid van de wereldeconomie. We zien dat het aandeel van de internationale goederenhandel in de wereldeconomie waarneembaar en meetbaar afneemt”, vertelt Van Bergeijk. “De redenen zijn dat de kosten van verdere globalisering sterker zijn gestegen dan de baten en dat door grotere handelsschokken de handelsonzekerheid is toegenomen. Het economisch recept is dan om de risico’s te spreiden om zo de afhankelijkheid van een specifieke toeleverancier of afzetmarkt te beperken. In dit krachtenveld maken bedrijven hun eigen risicobalans op.” Maar dit betekent volgens hem niet dat nu veel productiewerk wordt teruggehaald: “Wat mij opvalt is dat de veerkracht van de wereldhandel opmerkelijk is. Tijdens de grote recessie en de Corona-lockdowns kromp de wereldhandel met ruwweg twintig procent, maar veerde binnen een jaar terug. De snelle groei is eruit, maar de wereldhandel blijft op een historisch hoog peil. Dat is ook een indicatie dat het niet zo’n vaart loopt met reshoring. Verder moeten we niet vergeten dat de trend naar een groter aandeel van China in de wereldeconomie onomkeerbaar is en niet wordt beïnvloed door incidentele factoren.” Beide professoren wijzen erop dat (grote) ondernemingen momenteel veel meer worstelen met de vraag hoe technologische veranderingen in de komende jaren van invloed op hun bedrijfsvoering zullen zijn. De Corona-pandemie heeft de digitalisering van de economie in een nieuwe stroomversnelling gebracht en het denken over hoe, waar en wanneer wordt gewerkt veranderd. Onzekerheid daarover maakt het onwaarschijnlijk dat ondernemingen nu snel ingrijpende beslissingen gaan nemen over grote investeringen als (verplaatsen van) productiefaciliteiten. Apple flag-store in Hangzhou, China z 2022 - nummer 5 - promzvak.nl 77
RkJQdWJsaXNoZXIy NDcxNDY5